مهدی پدران

دهمین جلسه هیات نظارت و برنامه ریزی روز یکشنبه به تاریخ  07.01.2007  و در ساعت 12:30 و به نمایندگی شهر الدنبورگ در دانشگاه این شهر برگزار شد.

در ابتدا آقای خلیل رئیسی فرد بعنوان مسئول جلسه پس از خیر مقدم  گویی، سال نو میلادی را به دوستان مسیحی تبریک گفتند. سپس برنامه جلسه به قرار زیر اعلام شد :

1-      گزارش هیئت رئیسه جدید و برنامه های آتی آنان

2-      تصمیم گیری در مورد تقویم سالیانه فعالیت های کانون

3-      منتقل کردن محل برگزاری کنگره ماه مارس از شهر دورتموند به شهری دیگر

4-      اجرائی کردن طرح اعضای فعال و غیر فعال

سپس آقای محمد متین بعنوان صدر هیئت رئیسه برای ایراد گزارش هیئت رئیسه شروع به سخنرانی نموده و ضمن عرض سلام و خیر مقدم از دوستان عزیزی که ایشان را بعنوان رئیس کانون دفاع از حقوق بشر انتخاب و به ایشان اعتماد نمودند تشکر و قدردانی نمودند و گفتند ما جلسه ای در تاریخ 9 دسامبر 2006 در شهر هانوفر داشتیم و تصمیماتی در آن روز گرفته شد.

آقای صادق فیروزمند ضمن تبریک سال نو میلادی و خیر مقدم خدمت حاضرین  و تشکر از دوستان و همکاران شهر الدنبورگ برای برپائی این جلسه اعلام نمودند که :

در تاریخ فوق جلسه ای با شرکت اعضای جدید هیئت رئیسه و نیز آقای سعید سیادتی و آقای اسماعیل عنایت اصل تشکیل شد، که بسیار مفید بود و طی مدت 10 ساعت جلسه تلاش شد تا راجع به عموم مسائل و مشکلات کانون صحبت و همفکری شود. در همین جلسه با توافق اعضای هیئت رئیسه، تقسیم وظایفی به شرح زیر انجام شد :

جناب آقای متین بعنوان صدرهیئت رئیسه

جناب آقای فیروزمند بعنوان قائم مقام هیئت رئیسه

سرکار خانم آریانپور بعنوان عضو هیئت رئیسه و مدیر اداری - مالی

همچنین در یک ابتکار جدید تصمیم گرفته شد برای تقسیم کارها و تشریک مساعی بین اعضای هیئت رئیسه مسئولیت پیگیری و نظارت عالیه بر امور کانون بشرح زیر بین ایشان تقسیم شود :

جناب آقای محمد متین بعنوان صدر هیئت رییسه

سرکار خانم الهه آریانپور بعنوان مدیر مالی و اداری

امور اداری شامل مکاتبات رسمی اداری، امور ثبتی کانون، طرح ایجاد و ارتقای سیستم اداری (بایگانی، دبیرخانه، صندوق پستی، چارت سازمانی و تنطیم فرم مشخصات و سوابق کاری اعضا ) و نیز امور مالی تهیه دستورالعمل نحوه هزینه کرد، ساماندهی وضعیت دریافت حق عضویت

آقای صادق فیروزمند بعنوان قائم مقام هیئت رییسه.

امور نمایندگیها و کمیته ها شامل اصلاح کیفی قرارداد واگذاری نمایندگیها ، تدوین شرح وظایف پیشنهادی نمایندگیها، نظارت بر عملکرد نمایندگیها، نظارت بر عملکرد کمیته ها، هماهنگ کننده جلسات هیئت رییسه، تنظیم و ارائه گزارشات عملکرد هیات رییسه در جلسات و مجامع کانون

 در طی این جلسه و بحثهای مفصلی که طی آن صورت گرفت نتایج خوبی نیز حاصل گردید که از جمله پیگیری تحویل صورتجلسه انتخاب هیئت رییسه جدید به اداره ثبت توسط آقای سیادت در حال پیگیری است. همچنین برای تکمیل امور ثبتی کانون تصمیم جدی گرفته شد تا وضعیت اساسنامه کانون نهایی شده و فرآیند تکمیل و ارسال آن به ثبت پیگیری شود که البته روال قانونی این کار زمانی حدود یک تا دو سال را بخود اختصاص میدهد و مستلزم صرف هزینه هم میباشد. بنا شد تا کار تخصصی بررسی و تکمیل آن انجام شود.

 در مورد مسائل مالی و اداری که نقاط ضعف زیادی در آن وجود دارد، بحث و گفتگوهای مفصلی شد که در مورد نتایج آن سرکار خانم آریانپور در بخش گزارش مربوط به امور اداری و مالی بیان خواهند نمود.

سیاست مجموعه جدید هیئت رئیسه در ارتباط با نمایندگیها و کمیته ها همانند گذشته، تقویت توانمندی و افزایش هرچه بیشتر کارآیی این ارکان میباشد که با جدیت پیگیری خواهد شد.

برنامه هایی برای اصلاح شرح وظایف و ضوابط واگذاری نمایندگیها و نیز روال نظارت بر عملکرد کمیته ها و نمایندگیها دردست تهیه است که بتدریج اعلام و اعمال خواهد شد.

ایشان اضافه نمودند که هیئت رئیسه جدید توجه خاصی به تک تک اعضاء کانون داشته و در هر زمینه آماده کمک و همکاری با آنان میباشد. همچنین از تمامی اعضاء دعوت به همکاری بیشتر نموده و گفتند از نظرات و پیشنهادات جدید صمیمانه استقبال میکنیم.

سپس خانم الهه آریانپور مدیراداری، مالی کانون، ضمن خیر مقدم و تبریک سال نو میلادی و اعیاد غدیر و قربان از تمامی دوستانی که در آنروز در جلسه حضور بهم رسانده بودند تشکر کردند.

گفتند که هدف ما، پیشبرد اهداف بشردوستانه کانون و کمک به اعضاء میباشد و برای نیل به این اهداف، لیست مشخصات اعضاء و لیست مالی تهیه و تنظیم شده تا با اتکای به آن، با دقت بیشتری به حقوق متقابل اعضاء پرداخته شود.

ایشان متذکر شدند چنانچه اسمی در این لیست ها وجود نداشته باشد به عنوان عضو شناخته نخواهد شد.

این فرمها که از طریق ایمیل به تمامی نمایندگیها ارسال گردیده، مسئول هر نمایندگی را موظف نموده هر سه ماه یکبار لیست اعضاء خود را در هر کنگره تحویل مسئول اداری و هر ماه فرم مالی نمایندگی خود را به مسئول مالی کانون ارائه دهند تا وضعیت عضویت اعضاءشان بطور روشنی ثبت گردد تا در مواقع لزوم، بتوانیم با عدالت به ایشان کمک نموده و خدایی ناکرده حقی از عضوی ضایع نگردد.

چنانچه نمایندگی یک ماه فرم مالی خود را چه از طریق ایمیل یا حضوری ارائه ندهد، اخطار دریافت مینماید و در صورت تکرار در ماه بعد، منجر به حذف مسئول نمایندگی خواهد شد.

همچنین گفتند که طی جلسه روز 9 دسامبر با نظر هیئت رئیسه، دبیرخانه بعنوان یک کمیته مطرح نگردد چون کار دبیرخانه کار اجرائی نمیباشد و قاعدتاً زیر مجموعه ی امور اداری قرار میگیرد.

همچنین برای کانون در شهرهانوفر صندوق پستی افتتاح میشود و آدرس دفتر کانون، از برمن به هانوفر تغییر خواهد کرد.

حساب بانکی مستقلی هم به اسم کانون، افتتاح خواهد شد تا پرداخت ها و دریافت های کانون بهتر و راحت تر صورت بگیرد.

همچنین گفتند که برای پیشبرد اهداف اجرائی کانون و با توجه به وضعیت نا بسامان و صندوق بدهکار کانون، از صرف کلیه هزینه های غیرضروری مثل هزینه های پذیرایی و... در نمایندگی ها تا اطلاع ثانوی خود داری شود و هر زمان که وضعیت مالی کانون بهبود پیدا کند، یقیناً مراسم به شکل بهتری برگزار خواهند شد.

همچنین هیئت رئیسه در آن جلسه تصویب نمودند که اعضای جدید پس از عضویت علاوه بر پرداخت حق عضویت (10 یورو) ، شهریه ماهیانه سه ماه اول را یکجا پرداخت نمایند. بدیهی است پرداخت ماهیانه شهریه ماهیانه از پایان ماه اول عضویت آغاز میگردد.

 در صورتیکه عضوی از پرداخت شهریه ماهیانه خود بمدت سه ماه متوالی خودداری نماید، عضویت وی از سوی کانون لغو شده و در صورت تمایل به ادامه همکاری، باید تقاضای عضویت مجدد نماید و به عنوان عضو جدید فعالیت نماید.

در مورد قسمت مالی دوستان حاضر به طرز عملکرد جدید خورده گرفته که آقای فیروزمند در جواب گفتند ما طرح اشتباهی در سالیان گذشته داشتیم و امیدواریم با طرح جدید و همکاری نمایندگیها و پرداخت به موقع شهریه ها، و نتیجتاً بهبود وضع مالی کانون، در آینده تسهیلات لازم به اعضاء و نمایندگیها داده شود.

لازم به توضیح است که کلیه تصمیم گیری های مالی با نظر هیئت رئیسه به تصویب رسیده، و برای کلیه اعضاء و نمایندگی ها لازم الاجرا میباشد.

در بخش بعدی جلسه قرار بر آن شد که برای برنامه ریزی سال آینده فعالیت کانون بحث و گفتگو شود.

در ابتدا با اکثریت آراء بنابر آن شد که چون تمامی نمایندگیها در این روز حاضر نیستند فقط برای شش ماه اول سال تصمیم گیری و فرصتی را برای دیگر نمایندگی ها بوجود آورده تا آنها هم بتوانند عناوین فعالیت را مشخص و در برپائی جلسات کانون سهمی داشته باشند.

برنامه های کانون به قرار ذیل به تصویب رسید: (لازم به ذکر است که در این جلسه 14 حق رای وجود داشت.)

1-  آپریل : نمایندگی فردن در تاریخ 01.04.2007 مسئول برگزاری جلسه هیات نظارت و برنامه ریزی.

2- مای: الف) – نمایندگی برمن : در تاریخ 01.05.2007 مسئول برگزاری جلسه هیات نظارت و برنامه ریزی  و راهپیمائی به عنوان روز کارگر.

               ب) – نمایندگی هانوفر : در تاریخ 13.05.2007 مسئول برگزاری روز جهانی خانواده توسط کمیته  کودک و نوجوان.

3- یونی: الف) – نمایندگی الدنبورگ : در تاریخ 03.06.2007 مسئول برگزاری کنگره کانون

                ب ) – نمایندگی هانوفر : در تاریخ 17.06.2007 جلسه سخنرانی به مناسبت روز جهانی کودکان بی  گناه قربانیان تجاوز و روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه

4- یولی: الف)- نمایندگی آیشفلد : در تاریخ 01.07.2007 مسئول برگزاری هیات نظلرت و برنامه ریزی

                ب) – نمایندگی الدنبورگ: در تاریخ 08.07.2007 مسئول برگزاری جلسه سخنرانی به مناسبت 18 تیر 1378 و جنبش دانشجوئی

5- آگوست: الف) – نمایندگی هانوفر : در تاریخ 05.07.2007 مسئول برگزاری هیات نظارت و برنامه ریزی

           ب)- نمایندگی برمن: در تاریخ 19.08.2007 مسئول برگزاری جلسه اعدام زندانیان سیاسی در تابستان 1367 به دستور خمینی

6- سپتامبر: الف )- نمایندگی فردن : در تاریخ 02.09.2007 مسئول برگزاری کنگره کانون

                 ب)- نمایندگی الدنبورگ : در تاریخ 23.09.2007 مسئول برگزاری روز جهانی صلح

7- اکتبر: نمایندگی فرایبورگ: در تاریخ 07.10.2007 مسئول برگزاری هیات نظارت و برنامه ریزی و همچنین مسئول برگزاری سخنرانی به مناسبت روز جهانی مبارزه برای لغو حکم اعدام.

همچنین بنا بر ان شد که برای 6 ماهه دوم سال در ماه فوریه تصمیم گیری شود.در ساعت 15.00 توسط رئیس جلسه به مدت نیم ساعت وقت استراحت اعلام شد.

در ساعت 15.30 جلسه دوباره شروع به کار کرده و در ابتدا قرار شد که در مورد محل کنگره مارس 2007 صحبت شده و از شهر دورتموند به شهر دیگری منتقل شود که نمایندگی برمن اعلام آمادگی کرده و پس از رای گیری بنابر آن شد که کنگره کانون در ماه مارس 2007 در شهر برمن انجام شود.

سپس در مورد اجرائی کردن طرح اعضاء فعال و غیر فعال بحث و گفتگو شده و عنوان شد که این طرح به مدت 6 ماه بعنوان آزمایشی عمل شود و سپس به آمارهای ان توجه و پس از بررسی و کارشناسی چنانچه مشکلی به وجود نیاورد تصویب و اجرائی شود.

بدیهی این طرح با ایمیل به تمامی نمایندگیها ارسال خواهد شد.

در قسمت بعدی خانم آریانپور از طرف خانم اعظم لحنی درخواست جانشینی کمیته زنان را قرائت نمودند و با رأی گیری بنا بر آن شد که تا کنگره ماه مارس کانون، خانم اعظم لحنی به عنوان جانشین کمیته زنان مشغول به فعالیت شوند. همچنین قرار شد که تمامی نمایندگیها، اعضای کمیته زنان خود را به آدرس ایمیل کمیته زنان برای خانم لحنی ارسال نمایند..

در قسمت بعدی جلسه، آقای سیادتی به مناسبت فاجعه زلزله بم ایراد سخنرانی نموده و در ابتدا یاد و خاطره عزیزان از دست رفته را گرامی داشتند. ایشان با ارائه آمارها و ارقام و عکسهائی از بازسازی بم

اذعان کردند که مسئولین ایران به عمد خواهان بازسازی این شهر نبوده و همیشه از مشکلات مردم غافلند.

در پایان خانم سوسن احمد گلی شعری را با مضمون -تو راست میگوئی- در مورد ضرورت کمک انسانها به یکدیگر بشرح زیر قرائت نمودند که جلسه را تحت تاثیر قرار داد.راست می­گویی

تو راست می­گویی

هیچ "بایدی" درکار نیست

جز آن کِه در درون من فریاد می­زند:

بگو! بخوان! بنویس!

و تپش گزنده­ای که با شنیدن صدای باد

دوباره در سینه­ام اوج می­گیرد

و موج می­زند در نگاهی که

می­تواند

رام و بی تفاوت هم

از کنار همه چیز بگذرد

نه!

هیچ "بایدی" در کارنیست

جز سوالی سمج

که چون وزوز زنبور

محرک دفاع من می­شود

بی آن که حتی

سوزش نیش را خود

به تجربه آموخته باشم.

نمی دانم!

نمی دانم از کدام سلول زنده هستی

کدام نقطه زمان

کدام جانب مکان

آمده است ، آمده­اند

او ، آن ها

که در درونم  پچ پچه راه می­اندازند

و پژواک می­شوند

در حجم خالی تنم

تا هنجره ام

گلوگاه سازی ­شود

که انگشتان حسی شان

صداها را واژه ­کنند

ومن

 بیاد بیاورم

آن شعله­ای را

که در آخرین نگاه شمع دیده ام

پیش از آنی که باد

در حلقه های تنگ و پیاپی خود

بپیچاند و خاموش کند.

این جلسه در ساعت 17.00 بعد از ظهر به پایان رسید.

شرح فعالیتهای شاخه هانوفر در ماه دسامبر، به قرار زیر میباشد:

1- سوم دسامبر، برگزاری مراسم کنگره و برگزاری مراسم انتخابات هئیت رئیسه جدید برای سال میلادی 2007.

2- برگزاری مراسم سخنرانی به مناسبت روز جهانی حقوق بشر.

3- برپائی میز کتاب با همکاری اعضا شاخه.

4- برگزاری نمایشگاه عکس خانم پور محمودی و کاریکاتور آقای ذوالقدر. تاریخ های سوم و دهم دسامبر 2006

5-دهم دسامبر، برگزاری جلسه داخلی نمایندگی با حضورکلیه اعضاء هئیت رئیسه جدید و اعضا شاخه، به طور مشترک توسط مسنجر با دو نمایندگی ترکیه و هلند با قرائت اعلامیه جهانی حقوق بشر و اخبار نقض حقوق بشر، توسط خانم مینا ودودی و آقای ناصر ودودی.

6- برگزاری جلسه سخنرانی در مورد موضوع اقوام و ملل با سخنرانی آقای محمد متین و آقای علی سوری، مسئول نمایندگی هلند، توسط مسنجر و بحث و تبادل نظر بین اعضاء و سخنرانان جلسه.

7- انتخاب آقای ناصر ودودی به عنوان مسئول مالی شاخه با رأی گیری بین اعضاء.

8- پیش بینی های لازم برای ماه آینده و تقسیم وظایف برای برگزاری جلسه سخنرانی با عنوان دموکراسی و انتخاب آقای مهدی فراهانی گازرانی مسئول جلسه و همکاران و سخنرانان آن.

با احترام، سعید سیادتی

عبدالله عامل محترم زاده

جلسه داخلی ماهیانه نمایندگی الدنبرگ-لر راس ساعت 10.30 صبح با حضور مسئول شاخه اقای خلیل رئیسی فرد و همچنین اقای صادق فیروزمند عضو هیئت رئیسه کانون و اقای عبداله عامل محترم زاده مسئول کمیته تبلیغات کانون و اعضای شاخه الدنبرگ بترتیب خانمها وفا سیاحی و لیلا سبحانی و اقایان وحید محمد تقی نژاد و بهرام رخشان و مهدی پدران و مهدی میرانی و با ریاست اقای  پدران و منشی گری خانم سیاحی در محل دائمی شاخه  ساختمان دریته ولت شروع شد.

در ابتدا اقای مهدی پدران رئیس جلسه در مورد انتخابات هیئت رئیسه و مسائل مربوط به ان صحبت کرده و سپس عضو جدید شاخه افای کیانوش مرادی را به عنوان عضو جدید شاخه به حضار معرفی کردند که ایشان هم مختصری در مورد خود و تحصیلات خود صحبت کردند که با تائید اقای رئیسی فرد به عنوان عضو جدید شاخه در امدند.

در ادامه اقای پدران در مورد انتخابات سری قبل شاخه و اینکه انتخابات خوبی بر گزار نشد صحبت هایی کردند که قرار شد مسئولین کمیته ها در مورد کمیته های خود گزارشی ارائه دهند تا در انتها مسئولین کمیته ها تعویض شوند.

سپس خانم وفا سیاحی در مورد کمیته زنان و اقای وحید محمد تقی نژاد در مورد کمیته تبلیغات و اقای مهدی میرانی هم  در مورد کمیته ادیان گزارشات خود را ارائه دادند .

در ادامه خانم لیلا سبحانی در مورد مشکلات مسئولیت مالی شاخه صحبت هایی کردند که افای رئیسی پس از توضیحاتی در مورد این مسئولیت و اینکه اعضا باید خودشان سر وقت حق عضویت خود را بپردازند این مسئولیت را برای خانم سبحانی تشریح کردند .

در ادامه افای صادق فیروزمند توضیحاتی در مورد مسئولیت مالی شاخه که باید به عهده مسئول شاخه باشد و اوست که تصمیم میگیرد چه کسی در این سمت فعالیت کند ارائه دادند و هم چنین در ادامه با ذکر مثال هایی در مورد تقسیم کارها و نوع فعالیت اعضا و هم چنین در مورد نحوه پرداخت شهریه به اعضا توضیحاتی ارائه فرمودند.

در ادامه در مورد ضعف شاخه الدنبرگ - لر در مورد منظم برگزار نکردن جلسات و همچنین در مورد اعضای فعال و غیر فعال و همچنین ساز ماندهی جلسات و خواندن اخبار در جلسات و در مورد فعالیت در کمیته های کانون به شکلی که خود اعضا فعال باشند و در مورد بر گزار نکردن میز کتاب هم در مدت طولانی ودر اخر با پیشنهاد منظم بر گزار کردن جلسات بصورت 6 ماهه یا سالانه که اعضا با اطلاع داشتن از روز و ماه و ساعت جلسه بتوانند در جلسه حاضر  باشند توضیحاتی ارائه فرمودند.

در تائید سخنان اقای فیروزمند اقای رئیسی فرد در مورد دادگاه های استان نیدر زاکسن و مشکلات دیگر شاخه و هم چنین در مورد تاریخ برگزاری جلسات با مشورت اعضا پیشنهاد دادند که جلسات ماهانه سه شنبه دوم هر ماه در محل بر گزاری جلسه دریته ولت از ساعت 5 تا 7 بعد از ظهر بر گزار گردد .

سپس اقای پدران با ذکر تاریخ های هر ماه تا اخر سال 2007 تاریخ های بر گزاری جلسات را اعلام فرمودند .در ادامه اقای فیروزمند با پیشنهاد در مورد جلسه بعدی که چه کسی مسئول و چه کسی منشی و چه کسی مسئول خواندن اخبار یا مقاله باشد اعضا را مجاب کردند که با گرفتن مسئولیت خود را در کانون فعال کنند تا هم به خود و هم به کانون کمک کرده باشند که قرار شد خانم سبحانی یک سخنرانی و اقای محمد تقی نژاد توضیح در مورد ماده 2 اعلامیه جهانی حقوق بشر و خانم سیاحی هم مسئولیت اخبار خوانی جلسه بعد را عهده دار با شند.

 سپس با مشورت اعضا کامپیوتر شاخه هم با تائید اقای رئیسی فرد تحویل اقای کیانوش مرادی عضو جدید شاخه شد و برای جلسه بعدی هم خانم وفا سیاحی بعنوان مسئول جلسه و اقای کیانوش مرادی بعنوان منشی جلسه انتخاب شدند.هم چنین اعضا شهریه های خود را به مسئول مالی و اداری شاخه خانم لیلا سبحانی تحویل دادند وهمچنین قرار شد با مشارکت اعضا در تاریخ 13.02.2007 یک میز کتاب در الدنبرگ از ساعت 3 بعد از ظهر بر گزار شود و هم چنین در خاتمه اقای فیروزمند برای انتخابات کنگره اعضا را برای کاندید شدن در کمیته ها مطلع ساختند و در ساعت  12.30 اقای پدران ختم جلسه را اعلام فرمودند

متن سخنرانی در کنگره  سراسری کانون دفاع از حقوق بشر در ایران شهر هانوفر – سوم دسامبر 2006

صادق فیروزمند

- مقدمه

ایده حقوق بشر جهانی نیست – و اساسا" محصول اندیشه اروپایی قرن 17 و 18ام است. حتی ایده حقوق هم لزوما در هر جامعه یا تمدن پیشرفته ای وجود ندارد. حقوق آن استانداردهای رفتاری که توسط قانون مورد الزام و یا تنبیه واقع میشود و میتواند برای افراد بطور منفرد غیر عادلانه بوده و یا ابزار فشار و ظلم بر اقلیت باشد ، نیست .

قدیمی ترین قواعد درباره استانداردهای رفتاری میان انسانها به سیره های آمرانه و ناهیانه ای برمیگردد که به تجربه ثابت شد که غالبا به جنگ منتهی شدند. قانون گذاران بسیار بزرگی وجود داشتند از قبیل Justinian رومی که دستنوشته بسیار مشهوری را درباره قوانین مختلف در اوایل قرن 6 میلادی به چاپ رسانید و طی آن کوشید تا مجموعه ای فشرده از حقوق و وظایف را برپا کند. ادیان بزرگ جهان از قبیل یهودیت ، مسیحیت ، اسلام ، بوداییسم و .... نیز همه در بنا نهادن دستورالعملهای اخلاقی جامع و منسجمی  بر اساس قوانین الهی تلاش نموده اند. و همه شامل ایده هایی عمیق درباره شان انسانیت بوده و الزامات و به وظایف انسان نسبت به سایر ابنای بشر و طبیعت و در حقیقت خدا و کل جهان آفرینش پرداخته اند.

اما تا قرن 17 میلادی این تلاشها برای ایجاد چهارچوبی برای چنین قواعد ، قوانین و دستورالعملهایی ، خواه در مباحثات اجتماعی ، حقوقی ، سکولار یا الهیاتی تاکیدشان بر وظایف و امتیازات ویژه ای برخاسته از میان روابط و وضعیت مردم بوده بجای آنکه بر مفهوم انتزاعی حقوق باشد که از نظر فلسفی مقدم و زیربنای این روابط و قوانین است.

بنابراین توجه از مسئولیتهای جامعه به نیازها و مشارکت افراد بصورت منفرد معطوف شد. تحت نفوذ فلاسفه ای چون Grotius ، Hobbes و Locke به اینها بعنوان اساس رفاه اجتماع نگریسته شد و در نتیجه این حقوق ، حقوق طبیعی یا حقوق انسان نامیده شد. این حقوق طبیعی یا اخلاقی تبدیل به بخشی از دستور کار سیاسی شدند. آنها با زوال مرزهای اقتصادی گسترش یافتند.

یکی از اولین و مهمترین جدالها درباره سیاست بود. آیا حقوق طبیعی میتوانند به قواعد تبدیل شوند. مردم در حالت طبیعی خودشان آزادی بی حد و مرزی دارند. اگر آنها بپذیرند که قاعده مند شوند ، در واقع همه یا حداقل قسمتی از این حقوق طبیعی را به پادشاه یا حکومت خود واگذار میکنند تا در عوض جامعه ای متمدن و در صلح داشته باشند. اگر همه را واگذار کردند ، تابع مطلق مقام حکومت شده اند و ملزم به اطاعت مطلق باشند. اگر بخواهند بخشی را واگذار کنند سوال اینجاست که از کدام یک از این آزادیها باید دست بکشند ؟

این موضوع درقرن 17ام به مرافعه عظیمی در کشور انگلستان منجر شد. حفاظت ازحقوق مردم ( بویژه حق مشارکت سیاسی و آزادی باورهای دینی ) در برابر یک حکومت ستم پیشه منتهی به انقلاب انگلیسی در سال 1640 شد. ( که منجر به مسند قدرت رسیدن رهبر متمرد الیور کرامول و اعدام شاه شد ). آن همچنین پایه ای برای شورش علیه Civil administration – انقلاب باشکوه – در سال 1688 شد که یک شاه دیگر را از تخت سرنگون کرد اما در نهایت از دل آن اعلامیه انگلیسی حقوق در سال 1689 سربرآورد.

در اواخر قرن 18 میلادی بر اساس نظریه جان لاک فیلسوف ، این بحث مطرح شد که بر اساس قانون طبیعی خداوند هیچ احدی حق ندارد به آزادی ، سلامتی ، زندگی و حق مالکیت دیگری آسیب وارد کند. این دیدگاه نقش حکومتی را بسیار محدود کرد. مسئولیت حکومت تبدیل شد به وظیفه حفاظت و حراست از این حقوق طبیعی. این تفکر بنای " اعلامیه استقلال " آمریکا در سال 1776 شد که بطرز فراموش ناشدنی این حقوق را با این عبارت تشریح میکند :

" همه انسانها برابر خلق شده و حقوق انتقال ناپذیری توسط خالقشان به آنها اعطا شده است ، حق زندگی ، حق آزادی و صلح ". متاسفانه این اعلامیه موجب نشد تا حقوق انسانی همه آحاد جامعه در عمل رعایت شود. در اولین قانون اساسی آمریکا برده داری همچنان پابرجا ماند و حقوق برابر زنان با مردان به رسمیت شناخته نشد و 150 سال طول کشید تا بسیاری از این حقوق به قانون اساسی این کشور اضافه شود. در 1788 نتیجه انقلاب فرانسوی، "اعلامیه حقوق انسان و شهروندی" ، تقدم و برتری حقوق طبیعی را مشابه روح حاکم بر اعلامیه استقلال آمریکا ، اعلام نمود. علیرغم همه امیدهایی که به این انقلاب میرفت ، جو ترور پس از آن باعث شد تا هزاران نفر جان خود را به نام " آزادی " از دست دهند.

دکترین حقوق بشر که ما اکنون صاحب آن هستیم ، زاده مستقیم این طرز تفکر است و ناهمخوانی در حمایت از این حقوق در عمل ، بازتاب وضعیت اجتماعی آن زمانه بوده است. مشترک ترین حقوق جهانی ، حق زندگی ، آزادی ، مالکیت شخصی ، حقوق شهروندی و حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی است. حقوق بشر جهانی در واقع گلی است که منشا آن گیاهی اروپایی است و احترام به آن در حال تبدیل شدن به یک معیار جهانی برای ارزیابی کیفی عملکرد حکومتها است.

- ایجاد اعلامیه جهانی حقوق بشر

شاید بتوان گفت که اعلامیه جهانی حقوق بشر در کمتر از نیم قرن بعنوان مهمترین سند منفرد ( مستقل ) قرن بیستم و استاندارد جهانی پذیرفته شده برای حقوق انسانها محسوب میشود. اعلامیه جهانی حقوق بشر پیام حفاظت از حیات را از گذشته بیرون کشید و اکنون بعنوان شالوده اساسی جهت بنای جهانی تلقی میشود که در آن همه ابنای بشر بتوانند ، در قرون و اعصار پیش رو، انتظار زندگی درخور شان انسان همراه با صلح را داشته باشند.

- برهه حساس تاریخی ( لحظه تاریخی بحرانی )

در حالیکه جنگ جهانی دوم رو به پایان بود، جهان با آگاهی از ویرانیهای وحشتناک آن ( 55 میلیون کشته و 27 میلیون زخمی ) آماده برای یک جهش بزرگ بسوی شناسایی و رعایت حقوق انسانها بود. زمانیکه نمایندگان 4 قدرت بزرگ در سال 1944 در عمارت باشکوه Dumbarton Oaks در جرج تاون واشینگتن دی سی ملاقات میکردند، جهان دو جنگ بزرگ جهانی را در کمتر از 30 سال پشت سر گذاشته بود و بیرحمی مافوق تصوری بر نژاد یهود در اروپا و محبوسان جنگ در زندانها و بازداشتگاههای آسیا روا شده و ضربه وارد کرده بود. یک بمب اتم در آستانه رها شدن بود تا نشان دهد نوع بشرچه قدرت مخرب مهیبی را میتواند بسوی ملتها و انسانها گسیل نماید.

رهبران جهان دریافتند راه بهتری نیز میتواند وجود داشته باشد که انسانها و ملتهای جهان در کنار یکدیگر زندگی کنند و مشکلات خود را دسته بندی کرده و برای بنای آنچه که منجر به تشکیل " ملل متحد " گردد طرح ریزی نمایند.

در اواخر سال 1945 رهبران ملتهای جهان برای تشکیل " ملل متحد " در سانفرانسیسکو گرد هم جمع شدند. با الهام از رهبر بزرگ دوران قبل از آپارتاید آفریقای جنوبی  ، فیلد مارشال Smuts ، آنها در دیباچه منشورملل متحد ، رفرنس بسیار مهمی به حقوق انسانها دادند ( دیباچه بخش مقدماتی مهم از یک سند قانونی بشمار میاید و دورنمای ( پسزمینه ) آن را تشریح میکند اما جزء مواد قانونی آن نیست ). در قسمتی از این دیباچه که مرتبط با این موضوع است آمده :

" ما مردم ملل متحد مصصمم هستیم .... تا اعتقاد و ایمان قاطع خود را به حقوق اساسی بشر ، به شان و ارزش انسانی بشر ، به حقوق برابر مردان و زنان و ملل کوچک و بزرگ یبان داریم "

این اشاره به حقوق بشر در دیباچه ، بعدا شش بار دیگر در سراسر مواد عملی منشور UN با اشاره به آزادیهای اساسی و حقوق بشر پیگیری شد. علاوه بر آن بعنوان نتیجه فشارهای وسیعی که از سوی بیش از 42 سازمان غیر دولتی ایالت متحده به رهبران ملل وارد شد ماده 68 به آن اضافه شد. طی این ماده شورای اقتصادی و اجتماعی وادار میشد تا کمیسیونهایی را در زمینه های اجتماعی و اقتصادی تشکیل دهد. پیامد آن تاسیس یک  " کمیسیون حقوق بشر" بود. بدین ترتیب این کمیسیون از معدود بدنه هایی بود که اعتبار آن مستقیما از منشور ملل متحد کسب شده بود.

- ارائه چهارچوب اعلامیه بین المللی حقوق

در آپریل 1946 خانم النور روزولت ، بیوه فرانکلین روزولت رئیس جمهور آمریکا به ریاست یک گروه موقتی 9 نفره منصوب شد. در ماه ژوئن تشکیلات موقت اعلام کرده بود که کمیسیون در اسرع وقت بعنوان اولین وظیفه به ایجاد و توسعه اعلامیه جهانی حقوق بشر بپردازد. کمی بعد در همان سال کمیسیون جدید 18 نفره حقوق بشر دوباره به ریاست خانم النور روزولت ، با همراه شدن پی. سی. چانگ از چین ، رنه کاسن از فرانسه و دکتر چارلز مالک از لبنان تشکیل شد. کمیسیون برای اولین بار در ژانویه 1947 تشکیل جلسه داد و موضوعات بحرانی بسیاری را مورد بررسی قرار داد. تصمیمات گرفته شده در این کمیسیون بطور وسیعی بر توسعه حقوق بشر از آنزمان به بعد تاثیر گذاشت. این کمیسیون نتیجه گرفت که باید در ابتدا باید بجای یک معاهده بر روی توسعه یک بیانیه کار نماید ( یک بیانیه جهانی اظهاریه مهمی است که از مفهوم والای اخلاقی و حتی سیاسی برخوردار بوده و از سطح یک پیشنهاد بالاتر است ولی نسبت به معاهده که از منظرقانون بین الملل تعهدآور است در مرتبه ای پایین تر قرار میگیرد) . شاید مهمتر از همه این باشد که تصمیم گرفته شد تا بیانیه باید شامل همه حقوق سیاسی و مدنی و همینطور حقوق اجتماعی و اقتصادی باشد. اعتقاد کمیسیون بر آن بود که بیانیه باید به شکل سندی نسبتا" کوتاه ، الهام دهنده و محرک که مورد استفاده عموم مردم باشد تنظیم گردد. باید پایه و اساسی برای تحقق سند جهانی حقوق بشر باشد. بنابراین زمانیکه بحث یک معاهده الزام آور – با این عنوان که دولت چه نقشی در اجرا و رعایت حقوق در محدوده قلمروخود را دارد و اینکه روش اعمال حقوق مدنی و سیاسی چگونه باید متفاوت از حقوق اجتماعی و اقتصادی باشد - مطرح گردید از اینکه بیانیه مسائل پیچیده ای را مورد اشاره قرار دهد پرهیز شد .

این جای خوشبختی بود که کمیسیون تصمیم گرفت تا پیمان الزام آور قانونی رسمی را از بیانیه اولیه جدا سازد. هرچند که اعلامیه جهانی در دسامبر 1948 به امضا رسید ولی دو کنوانسیونی (کنوانسیون بین المللی حقوق سیاسی و مدنی و کنوانسیون بین المللی حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ) که میبایست محدودیتهای دول را مشخص کنند تا سال 1966 یعنی 18 سال بعد به تصویب نرسیدند.

- یک سند الهام دهنده 

بعد از این کمیسیون مشغول قاعده مند کردن بیانیه شد. آنان تصمیم گرفتند تا نام آن را " اعلامیه جهانی حقوق بشر " بگذارند ( UDHR ). همین نامگذاری مؤکد این بود که UDHR میبایست دربرگیرنده یک استاندارد حقوقی برای برای همه مردم در هرجای این دنیا باشد اعم از مرد یا زن ، سفید یا سیاه ، کمونیست یا کاپیتالیست ، پیروز یا مغلوب ، فقیر یا غنی ، برای عضوی از اکثریت جامعه یا اقلیت آن. در ابتدای مقدمه UDHR با این عبارات روبرو میشویم :

" شناسایی حیثیت ذاتی و حقوق یکسان و انتقال ناپذیر همه اعضای خانواده بشری " و بواسطه این شناسایی " اساس آزادی ، عدالت و صلح در جهان " فراهم میشود.

ماده 1 اعلامیه جهانی بیانگر طبیعت الهامی آن است. این ماده فقط پس از مباحثات فراوان بر سر اینکه آیا یک توضیح واضحات است یا نه و اینکه میبایست در مقدمه اعلامیه جای گیرد یا در متن اصلی ، به اعلامیه اضافه شد. این ماده طی عباراتی بظاهر تکراری بیان میکند :

" همه ابنای بشر از نظر شان و حقوق آزاد و برابر زاده شده اند. ایشان صاحب عقل و وجدان اند و میبایست نسبت به یکدیگر با روحیه برادری عمل نمایند. "

این ماده در متن اصلی گنجانده شد به این دلیل تا بطور استوار و قاطع بنیاد همه حقوق نوع بشر را بیان نماید ، عقلانیت ابنای بشر و التزام آنها را به ارتباط بیطرفانه و منصفانه با هر کس دیگر ، بدون توجه به نژاد ، جنس ، ثروت ویا غیره. ماده 7 این موضوع را با بیان اینکه همه در پیشگاه قانون برابرند و از حق حفاظت در برابر هرگونه تبعیض برخوردار میباشند دنبال میکند.مواد 3 و 27 احتمالا" هسته اصلی مواد ماهوی اعلامیه هستند. طی این مواد به ابنای بشر حق زندگی ، اختیار و آزادی ، امنیت شخصی ( ماده 3 ) و استاندارد کافی و مناسب زندگی ( ماده 27 ) داده میشود. سه تای اول اساس حقوق سیاسی و مدنی و آخری یک حق اقتصادی و اجتماعی است. حق استاندارد مناسب زندگی از این منظر قابل توجه است که در بخشی از آن حق سلامتی و رفاه نه تنها برای شخص بلکه برای خانواده او هم بیان شده است ، و همچنین غذا ، پوشاک ، خانه و مراقبتهای پزشکی لازم و حق امنیت اجتماعی ( که در ماده 27 هم آمده ).

مواد 28 و 29 همه مواد منفرد دیگر را در بر میگیرند ( در اعلامیه جهانی 30 ماده وجود دارد که میتوان 17 تای آنها را مرتبط با حقوق مدنی و سیاسی دانست و 8 تای دیگر را به حقوق اقتصادی و اجتماعی ). روی مواد 28 و 29 بحث زیادی پیش نیامد و سندیت قانونی هم در هیچیک از دو کنوانسیون دیگر به آنها داده نشد. اما آنها در معنا انفجاری هستند. ماده 28 روی مسئولیت کل جامعه جهانی برای جستجو و برقراری نظامی از نوع مدنی - سیاسی و نیز اقتصادی – اجتماعی تکیه دارد که موجب تحقق کامل حقوق بشر میگردد. بسادگی میتوان پرسشهایی را درباره نظامهای فعلی و طرحهایی که بسختی میتوان گفت که به این مهم نائل آمده اند ، مطرح نمود ، مانند نظامهایی که در ارتباط با سرمایه گذاری و تجارت و شاید طرحهایی چون ریشه کنی جنایات بین المللی چون کشتار دسته جمعی و جنایات جمعی. 

ماده 30 نیز دارای اهمیت بالایی است چراکه به مسئولیتی که همه مردم در قبال اجتماع خود دارند اشاره میکند. توجه کنید که این ماده به دولت اشاره نمیکند. در اینجا خطر این ادعا وجود دارد ، کما اینکه بسیاری از دیکتاتورها و بعضا" رهبران دموکرات نیز این ادعا را دارند ، که مردم وظایفی از یک نوع لاینفک  را به دولت بدهکارند. اینطور نیست. اما مردم محظورات و التزاماتی را همنوعان پیرامون خویش ، آنگونه که در ماده 1 تصریح شده ، دارند.

شاید با نگاهی به عقب و به اعلامیه جهانی پس از گذشت نیم قرن ، شاید تنها کمبود مهمی که در آن احساس میشود مربوط به محیط زیست باشد. اگرچه میتوان بطور تلویحی آن را از حقوقی چون حق زندگی و استاندارد مناسب برای زندگی اقتباس کرد.

سه گروه مختلف در رابطه با تنظیم اعلامیه میبایست مورد ستایش قرار گیرند. اول خانم النور روزولت و مشاورانش که عمدتا از وزارت خارجه ایالت متحده بودند. به گونه ای او قادر به برقراری یک فضای عمومی متوازن معنوی در طول کل مراحل برگزاری جلسات شد. دوم بسیاری از انسانهای شایسته ای که طرحها و پیشنویسهایی را برای ملاحظه کمیسیون فراهم آوردند. در بین ایشان وکیل بین المللی برجسته ، پروفسور Hersch Lauterpacht از دانشگاه کمبریج و H G Wells نویسنده بریتانیایی نیز بودند. در این میان طرحی نیز بر اساس کاری که برای آماده سازی " اعلامیه آمریکایی حقوق و وظایف بشر " انجام شده بود وجود داشت. و در پایان نیز کار عظیم و برجسته ای که توسط مجموعه دبیرخانه تحت هدایت پروفسور J P Humphrey انجام شد و موجب گردید تا همه این مواد و مصالح با هم برای ملاحظه کمیسیون ارائه شود.

سرانجام وقتی که کمیسیون رای گیری را در 18 ژوئن 1948 بعمل آورد ، 12 عضو از مجموعه 15 عضو آن رای مساعد دادند. کشورهای اتحاد جماهیر شوروی ، بلاروس ، اکراین و یوگسلاوی ( بلوک شرق از نظر تکنیکی فقط 2 عضو داشتند ) رای ممتنع دادند.

سپس پیشنویس به شورای اقتصادی و اجتماعی رفت که متن را تغییر ندادند فقط آن را برای ارائه به سومین کمیته مجمع عمومی ملل متحد ، جایی که طرح با مشکلاتی مواجه شد ، مرتب کردند. خوشبختانه رییس کمیته در آن زمان چارلز مالک بود.

 بعد از حدود 81 جلسه دراز مدت که طی آنها حداقل 168 مصوبه اصلاحی به اجرا درآمد، سرانجام در 6 دسامبر 1948 به توافق رسیدند ، درست به موقع و قبل از اینکه جلسه آن سال مجمع عمومی خاتمه یابد. در غروب 10 دسامبر 1948 مجمع عمومی بدون اعمال اصلاحاتی متن اعلامیه جهانی حقوق بشررا تصویب نمود درست دو روز قبل از آنکه مجمع به کار خود پایان داده و به سال بعد موکول شود. هیچ رای مخالفی وجود نداشت فقط شش کشور کمونیستی عضو UN و نیز عربستان سعودی و آفریقای جنوبی رای ممتنع دادند.مجمع در یک ژست نادر قدردانی خانم النور روزولت را ایستاده تشویق نمود. جالب آنکه از میان این 8 کشور ، تاکنون نظام حکومتی 7 عدد از آنها بطور کامل دگرگون شده است.

- ارزش رو به رشد UDHR

  درست در زمان ظهور جنگ سرد و متعاقب آن افول بسیاری از پیشرفتهای سازنده ، اعلامیه جهانی بطور موفقیت آمیزی از میان شرایط خطرناک پیچیده و سیاسی سربرآورد و مبدل به پرچمدار جریان حقوق بشر شد. در آن زمان اعلامیه موفق نشد تا بطور کامل از سوی کشورهای کمونیستی و خاورمیانه شناسایی شود اما حداقل آنها بر علیه آن رای ندادند.

علیرغم تمام مشکلات و مقاومتهای اولیه ، اعلامیه موفق به کسب یک اعتبار جهانی شد که حتی از سوی خوش بین ترین پایه گذاران آن در سال 1948 انتظار آن نمیرفت. ابتدا اینکه بعنوان یک بیانیه ای معتبر و ذی نفوذ از استانداردها پذیرفته شد ( اگر چه با بی میلی و این حقیقتی است ) ، حتی از سوی کشورهایی که به امر خطیر حقوق بشر به دیده شک مینگریستند. وقتی کشورهایی نظیر برمه ، آرژانتین ، چین و یوگسلاوی سابق ، زمانیکه در معرض اتهام نقض حقوق بشر قرار گرفتند ، خود را ملزم به دفاع از خویش یافتند ، میتوان بصراحت گفت که اعلامیه به کسب یک جایگاه مهم اخلاقی و سیاسی نائل آمده است.

بهمان درجه اهمیت ، UDHR تقریبا به بخش الحاقی منشور ملل متحد مبدل شد. هرچند که فقط چند ماده محدود در منشور وجود دارد  که به حقوق بشر و آزادیهای اساسی اشاره میکند ، اما اکنون امر معمولی است که برای تشریح  محتوای این مواد به UDHR ارجوع شود. بدین ترتیب UDHR خود به تنهایی به بخشی از بافت ملل متحد تبدیل شده است و در غالب مصوبات و نیز مذاکرات مجمع عمومی سازمان ملل عطف به مفاد آن میشود ، برای نمونه در این رابطه به اعلامیه سال 1960، اعطای استقلال به کشورها و ملتهای مستعمره میتوان اشاره نمود. در کنفرانس حقوق بشر در سال 1978 در تهران ، سی امین سالگرد UDHR ، نمایندگان 84 ملت جهان متفق القول اعلام داشتند که UDHR مبین درکی از حقوق لاینفک همه انسانها بوده و التزامی برای همه اعضای جامعه جهانی را موجب گردیده است.

سوم اینکه اگر نگوییم همه حداقل بسیاری از مواد UDHR تقریبا به یقین به بخشی از قانون عرف بین الملل تبدیل شده اند. تعداد وسیع و فزاینده مصوبات دو میثاق حقوق بشر و نیز این حقیقت که حقوق بیان شده در UDHR با همان عبارات عملی و اخلاقی که بنا شدند عموما به رسمیت شناخته شده اند بدین معناست که اکنون ماهیتا" اصول غیر قابل ردی در بیان اینکه UDHR جزئی از قانون عرف بین الملل است ، وجود دارد. و این یعنی اینکه بر خلاف معاهدات که یک کشور را فقط زمانی به خود مقید میکند که الزامات آن را پذیرفته باشد ، این یکی (UDHR ) بدون توجه به دیدگاه ویژه ای که ممکن است داشته باشند ، مقید و ملزم میسازد. یک کشور نمیتواند آنگونه که قادر به رد یک الزام معاهداتی است ، قانون عرف بین المللی را انکار نماید.

بهمین سه دلیل ذکر شده آنانی که با جسارت اقدام به تشکیل و سپس تصویب مواد UDHR نمودند ، میراث ماندگاری را برای نوع بشر بجا گذاشتند که با سهم ادیان بزرگ در قرون گذشته برابری میکند. UDHR ابزاری با قدرت فزاینده برای دستیابی به شان انسان و صلح و آرامش برای همگان است.